Podstawowa rola pedagoga szkolnego to przede wszystkim analiza sytuacji wychowawczej w szkole. Obszary działania pedagoga szkolnego obejmują w zasadzie wszystkie płaszczyzny szkolnego życia.

Pedagog szkolny:

• udziela uczniom pomocy w eliminowaniu napięć psychicznych nawarstwiających się na tle niepowodzeń szkolnych,
• udziela porad uczniom w rozwiązywaniu trudności powstających na tle konfliktów rodzinnych,
• udziela porad i pomocy uczniom posiadającym trudności w kontaktach rówieśniczych i środowiskowych,
• przeciwdziała skrajnym formom niedostosowania społecznego młodzieży,
• rozpoznaje warunki życia i nauki uczniów sprawiających trudności w realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego,
• udziela pomocy uczniom w prawidłowym wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia,
• udziela rodzicom i opiekunom prawnym pomocy i porad w rozwiązywaniu trudności wychowawczych,
• udziela pomocy wychowawcom i nauczycielom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze i dydaktyczne,
• organizuje opiekę i pomoc materialną uczniom opuszczonym, osieroconym, uczniom z rodzin patologicznych, wielodzietnych, uczniom wychowującym się w rodzinach o szczególnie trudnej sytuacji materialnej,
• wnioskuje o kierowanie spraw uczniów z rodzin zaniedbanie środowiskowo do odpowiednich sądów dla nieletnich prowadzi zajęcia profilaktyczne dla młodzieży.